تغییر جنسیت از دیدگاه حقوق ایران
[/size][ بسم الله الرحمن الرحیم

سید مهدی باقرزاده

موضوع تحقیق:تغییرجنسیت ازدیدگاه حقوق ایران

مقدمه:
در این تحقیق مراحل مختلفی طی شده است در ابتدا منابع در دسترس شناسایی شده و با بهره گیری از آن ها تحقیق به سرانجام رسیده است.
سئولاتی طرح شده است و سپس با اطلاعات اولیه به این سئولات پاسخ داده شده است.مفهوم تغییر جنسیت و وضعیت آن در حقوق ایران مورد توجه قرار گرفته است و نظر مراجع تقلید و فتواهای آن ها در مورد این موضوع آورده شده است.مراحل پزشکی که باید طی شود ذکر شده و وضعیت اجتماعی این افراد در جامعه بیان شده است.
نتیجه این تحقیق با توجه به روشن نبودن وضعیت و تابو بودن این قضیه در قانون و با استناد به فقه و رویه قضایی ارائه شده است.
پرسش های قابل طرح:
۱٫آیا ما در قوانین خود در مورد تغییر جنسیت قانونی داریم؟
۲٫اگر قانونی نداریم آیا این افراد اجازه ی تغییر جنسیت می یابند؟
۳٫برای تغییر جنسیت چه مراحلی باید طی شود؟
۴٫آیا مراجع ما تغییر جنسیت را پذیرفته اند؟
۵٫آیا رویه ای در مورد تغییر جنسیت در ایران داریم؟

فرضیات:
در کشور مذهبی مانند ایران مسئله تغییر جنسیت هنوز در بین مردم و همچنین قانونگزاران حل نشده و به شکل مطلوب آن نرسیده است.نگاه مردم نسبت به چنین افرادی نگاهی با تمسخر و گزنده است و گاها چنین افرادی را دارای اختلالات روانی می پندارند و قانونگزاران نیز به پیروی از مردم هنوز قانون صریح و روشنی را در مورد این افراد تصویب نکرده اند گویی انها جزئی از این جامعه نیستند.بر خلاف مردم و قانون گزاران فقیهان سالهاست که به این مسئله تحت عنوان مساول جدید و نو ظهور پرداخته اند.
به نظر میرسد که برای اثبات ادعای افرادی که خواهان تغییر جنسیت هستند باید تایید پزشک یا روانشناس گرفته شود.
حال در نبود قانون به مانند بخش های دیگر حقوق ما به فتاوای معتبر مراجعه میکنیم برای تحقق بخشیدن به حقوق نا دیده گرفته شده ی این بخش از جامعه.
با توجه به اینکه مواردی از تغییر جنسیت در ایران وجود دارد پس احتمال شکل گیری رویه ی قضایی هم امری محتمل است.
مفهوم تغییر جنسیت ؟
تغییر جنسیت تقریباً مفهوم روشنی دارد و به نظر نگارنده عبارت است از تبدیل مرد به زن، یا تبدیل زن به مرد، یا تبدیل خنثی و یا دو جنسی (Hermaphrodite) به مرد یا زن، و نیز تبدیل مرد یا زن به خنثی.
البته در یک مفهوم وسیع‌تر، تغییر جنسیت شامل تغییر جنسیت در حیوانات و یا گیاهان نیز می ‌شود.

افراد خواهان تغییر جنسیت:

افرادی که ممکن است خواهان تغییر جنسیت باشند، حداقل یکی از دو گروه زیر هستند:

۱) دو جنسی‌ها (Hermaphrodite):

این افراد دارای آلت تناسلی از هر دو جنس هستند؛ از این رو، دارای اختلال هویت جنسی یا ابهام در جنسیت هستند. در جراحی تغییر جنسیت، یکی از دو آلت تناسلی که ضعیف، کوچک و یا غیر مناسب تشخیص داده شود، حذف و آلت دیگر تقویت و جایگزین می‌شود. در این حالت بیمار دو جنسی به یکی از دو جنس مذکر یا مؤنث تبدیل می‌شود. این نوع تغییر جنسیت‌ها از گذشته تاکنون وجود داشته و اساساً برای آن هیچ مخالفتی وجود ندارد؛ چون بیماری آنان محرز و ثابت است و حتی حقوق‌ دانان سنّی و کلیسای مسیحی که با تغییر جنسیت مخالف هستند، با تغییر جنسیت این گروه مخالفتی ندارند و در واقع تغییر جنسیت به عنوان معالجه و خروج دو جنسی ‌ها از بلاتکلیفی جنسی است.

۲) ترانس سکشوال‌ها (Transsexual):

برخی بیماران روحی خود را متعلق به جنس مخالف می‌دانند. این‌جانب با تعداد قابل توجهی از این افراد گفت‌وگو داشته و گزارش‌هایی را تهیه کرده‌ام. امروز ما با برخی بیماران روحی و روانی روبه‌روهستیم که از نظر فیزیک هیچ‌گونه اختلال جنسیتی ندارند، ولی حاضر به پذیرش جنسیت فعلی خود نیستند. به عبارت دیگر این گروه بیماران روانی، مردانی هستند که خود را زن می‌دانند، و یا زنانی هستند که خود را مرد می‌پندارند. این بیماری تقریباً در بیشتر کشورهای دنیا مشاهده شده و مخصوص جغرافیای خاصی نیست. گاه این بیماران به خودکشی دست می‌زنند که حداقل سه مورد آن در ایران گزارش شده است. به گفته برخی روان‌شناسان، برای برخی از این بیماران هیچ راه درمانی جز تغییر جنسیت وجود ندارد.

تغییر جنسیت در بیماران ترانس سکشوال مورد اختلاف شدید صاحبنظران است. تقریباً همه فقیهان سنی و نیز کلیسای مسیحی با این عمل جراحی مخالفند. از نظر آنان این کار تغییر در خلقت خداست، اما عده زیادی از فقیهان شیعه با این کار موافقند و از نظر آنان بیماران ترانس می توانند تغییر جنسیت دهند.
البته از نظر فقیهان شیعه برای تغییر جنسیت حداقل باید دو شرط زیر وجود داشته باشد؛

شرط اول) بیماری ترانس سکشوال، واقعی و قطعی باشد؛ بنابراین افرادی که بیماری آنان مشکوک است، مجاز به تغییر جنسیت نیستند.

شرط دوم) تغییر جنسیت باید به صورت کامل صورت بگیرد؛ یعنی مرد پس از تغییر جنسیت کاملاً به زن تبدیل شود، یا زن پس از تغییر جنسیت کاملاً به مرد.

دلیل فقیهان شیعه ‍ بر قبول تغییر جنسیت

از نظر فقیهان شیعه دلیل شرعی از قرآن کریم یا روایات اسلامی مبنی بر حرام بودن تغییر جنسیت نداریم. همچنین کسانی که خواهان تغییر جنسیت هستند، به بیماری شدید جسمی و روحی مبتلا شده‌اند و تغییر جنسیت راهی برای معالجه و درمان این‌گونه بیماران است. بنابراین، تغییر جنسیت، تغییر در خلقت خدا محسوب نمی ‌شود.

تغییر جنسیت از منظر حقوق ایران
امام خمینی(ره) اولین فقیه و دانشمند مسلمان است که مسائل فقهی و حقوقی تغییر جنسیت را بیان کرده است. وی معتقد است که تغییر جنسیت حرام نیست.

توضیح این‌که در سال ۱۹۶۴ میلادی، امام خمینی(ره) از سوی شاه ایران به ترکیه تبعید شد. وی به مدت حدود یک سال در شهر بورسای ترکیه ساکن بود و در این مدت یک کتاب فقهی به نام تحریرالوسیله نوشت. او در این کتاب مسائل فقهی و حقوقی تغییر جنسیت را بیان داشته است. دیدگاه امام خمینی(ره) در این کتاب مهم‌ترین منبع فقهی برای تبیین جایگاه حقوقی تغییر جنسیت در پس از انقلاب شده است. امام خمینی(ره) می‌گوید: تغییر جنسیت مرد به زن، یا تغییر جنسیت زن به مرد، و نیز تغییر جنسیت خنثی (Khonsa) یا دو جنسی (Hermafrodit) به مرد یا زن حرام نیست.»

پس از انقلاب اسلامی ایران و در سال ۱۹۸۵ میلادی مردی به نام فریدون، که دچار بیماری شدید ترانس سکشوال بود، پیش امام خمینی(ره) رفت و خواهان دریافت مجوز شرعی برای تغییر جنسیت شد. امام خمینی(ره) در فتوای خویش برای این بیماری چنین نوشت: «تغییر جنسیت با تجویز طبیب مورد اعتماد اشکال شرعی ندارد … .»
بعد ازفتویی ایشان،‌ به‌تدریج عمل‌های تغییر جنسیت با مجوزهای قانونی و حقوقی انجام شد. از سال ۱۹۸۵ میلادی تاکنون ده‌ها تغییر جنسیت با اجازه دادگستری و پزشکی قانونی جمهوری اسلامی ایران انجام شده که افراد پس از تغییر جنسیت، شناسنامه جدید دریافت می ‌کنند و از حمایت‌های قانونی و شرعی برخوردار می ‌شوند.

همچنین از نظر رهبر مذهبی و سیاسی ایران یعنی حضرت آیت الله خامنه‌ای، تغییر جنسیت برای افراد بیماری جسمی و روحی مجاز اعلام شده است. افزون براین، از نظر ده تن از فقیهان شیعه مانند حضرت آیت الله سیستانی در عراق، تغییر جنسیت برای بیماران روحی مجاز است.

بر این اساس یک رویه فقهی و قانونی به وجود آمده است که افراد بیمار جسمی یا روحی زیرنظر پزشکان می توانند تغییر جنسیت داده و از حمایت‌های قانونی بهره‌مند شوند و این در حالی است که تغییر جسنیت از نظر کلیسای مسیحی و نیز فقیهان اهل سنت غیر مجاز اعلام شده است.

بحث تغییر جنسیت در ایران را حضرت امام خمینی(ره) معرفی کرد .حضرت امام در پایان جلد دوم کتاب تحریرالوسیله که سال ۱۳۴۳ آن را در ترکیه به رشته تحریر در آوردند، بحث تغییر جنسیت را با ده مسأله مربوط به آن ذکر کردند، این کتاب سال ۱۳۴۷ در نجف به چاپ رسید، ولی از سال ۴۷ تا ۶۴، هیچ اثر علمی، فتوا یا مقاله‌ای در این زمینه منتشر نشد.

اولین تغییر جنسیت در ایران
اولین تغییر جنسیت در ایران در سال ۱۹۳۰ میلادی اتفاق افتاد که بر اساس آن پزشکی به نام دکتر خلعتبری پسر هیجده ساله‌ای را با عمل جراحی به یک دختر تبدیل کرد. این مسأله در آن زمان سر و صدای زیادی ایجاد کرد. البته این تغییر جنسیت در مورد یک جوان ترانس سکشوال (Transsexual) بود که از نظر جسمی کاملاً مرد بود، ولی از نظر روحی و روانی خود را زن می ‌دانست و بااصرار و رضایت فراوان خواهان تغییر جنسیت بود. وی مییگفت: اگر تغییر جنسیت صورت نگیرد خودکشی خواهم کرد.
قبل از این تاریخ تغییر جنسیت دو جنسی‌ ها کم و بیش وجود داشت، ولی تغییر جنسیت یک فردی که از نظر ظاهر سالم بود، چیز عجیب و جدیدی محسوب می شد.
اولین تغییر جنسیت در انگلستان در فاصله سال‌های ۱۹۴۲-۱۹۴۸ میلادی اتفاق افتاد که دختری به نام لورا دیلون تغییر جنسیت داد و پسر شد و نام مایلک دیلون را برای خود انتخاب کرد.

سابقه تغییر جنسیت در آمریکا، به عنوان یک موضوع پزشکی، به سال ۱۹۵۲ میلادی باز می‌گردد و نخستین تغییر جنسیت در کشور مصر در سال ۱۹۸۲ میلادی اتفاق افتاد، که جوان نوزده ساله‌ای به نام عبدالله تغییر جنسیت داد و نام سالی را برای خود انتخاب کرد.

تأثیر تغییر جنسیت بر زندگی فردی و اجتماعی ؟

تغییر جنسیت تأثیر زیادی بر زندگی فردی و اجتماعی شخص می گذارد. اگر تغییر جنسیت پس از ازدواج باشد، ازدواج سابق باطل و منحل می‌شود؛ چون ازدواج دو مرد یا دو زن از نظر اسلام حرام و ممنوع است. بلکه مرد پس از تغییر جنسیت و تبدیل شدن به یک زن می‌تواند با یک مرد دیگر ازدواج کند. نیز یک زن پس از تغییر جنسیت و تبدیل شدن به یک مرد مییتواند با یک زن دیگر ازدواج کند.

اگر هر یک از برادر یا خواهر تغییر جنسیت دهد و به جنس مخالف در آید، نسبت خانوادگی میان آن دو عوض می ‌شود؛ یعنی برادر، خواهر می‌شود و خواهر، برادر و اگر عمو تغییر جنسیت دهد، به عمه بدل می ‌شود و اگر عمه تغییر جنسیت دهد، به عمو. همچنین با تغییر جنسیت، دایی به خاله و خاله به دایی تغییر می‌کند. توجه به این نکته ضروری است که پدر با تغییر جنسیت، هیچ‌گاه به مادر تبدیل نمی‌شود و نیز مادر پس از تغییر جنسیت به عنوان پدر شناخته نمی‌شود.

سرخوردگی جنسی ترانس سکسوئل ها در ایران

مشکلات و مسائل افراد دو جنسی(*) در سال‌های اخیر به یکی از معضلات جدی در جامعه تبدیل شده است. این افراد به علت فشارهای موجود در پیرامون خود برای پیروی از نقش‌های جنسیتی متعارف اغلب زندگی متفاوتی را می‌گذرانند چرا که در جوامعی با فرهنگ‌های بسته مانند ایران، یک فرد پیش از هرچیز ترغیب می‌شود خودش را از طریق ظاهرش به اجتماع معرفی نماید و چنین رویکردی برای ترانس سکسئوال ها به دلیل نوع نگاه جامعه، وضعیت دشواری را رقم می‌زند.
“ترانس سکسوالیسم” یا تمایل به تغییر جنسیت- از طریق جراحی و دارو- به موضوعی بسیار جنجال برانگیز در بحث فمینیستی تبدیل شده است. بسیاری از فمینیست ها تغییر از مرد به زن را مسئله‌ساز می‌دانند، این نگرانی‌ها از این بابت است که چنین تغییر جنسیت داده‌هایی به مفاهیم زنانگی به شدت سنتی عینیت می‌بخشد.
شیلا جفریز در سرخوردگی جنسی می‌گوید: “مردان تغییر جنس یافته می‌خواهند آن طور بشوند که زنان باید باشند نه آنچه یک فمینیست یا زن از بند رها شده هست.”
پس از انقلاب به دلیل فضای ارزشی حاکم بر جامعه خواستاران تغییر جنسیت و کسانی که مایل بودند به ظاهر جنس دیگر در آیند در ردیف افراد همجنسگرا محسوب شده و قانون کیفری در مورد آنها اعمال می‌شد. اما در سال ۱۳۶۴ با فتوای خمینی تغییر جنسیت با دلایل مستند پزشکی و روانپزشکی جنبه شرعی یافت و افراد متقاضی پس از تایید پزشکی قانونی و حکم دادگاه می‌توانستند به مراکز ویژه عمل‌های جراحی مراجعه و تحت عمل تغییر جنسیت قرار گیرند.
بنابر آمارهای رسمی هم اکنون بین سه تا پنج هزار فرد دوجنسی در کشور وجود دارند. با این حال به گفته‌ی مدیر مرکز مداخله در بحران نواب صفوی، بسیاری از این افراد در برخی از استان‌ها جرأت بروز بیماری خود را ندارند، زیرا تعدادی از آنان در صورت ابراز این بیماری کشته خواهند شد.
محمد مهدی کریم نیا، یک روحانی که رساله‌ای در خصوص”حقوق و وظایف ترانس سکسوئل‌ها” به رشته تحریر درآورده می‌گوید: “دولت افراد دوجنسیتی را به عنوان افرادی تلقی می‌کند که در یک جنس اشتباه «گرفتار» شده‌اند.”

حسن موسوی چالاک، رئیس دفتر امور آسیب دیدگان سازمان بهزیستی نیز معتقد است: “افراد ترانس سکشوال و دوجنسی مورد نکوهش قرار ندارند، بلکه آنها همچون هر شهروند دیگری دارای حقوق
هستند” متقاضیان تغییر جنسیت دو دسته هستند: گروه اول افرادی هستند که از بدو تولد دارای اختلال دوجنسیتی بوده اند و گروه دوم افرادی که دارای اختلال هویت جنسی هستند. !

گروه دوم افرادی را شامل می‌شود که با وجود این که به ظاهر مربوط به یک جنس زن یا مرد هستند از نظر روانی و عاطفی احساس می ‌کنند به جنس مخالف تعلق دارند. در این حالت افراد مزبور از طریق روان درمانی با جنسیت اصلی خود سازگار می ‌شوند و یا در صورت تشخیص درمانگران، مجوز عمل جراحی تغییر جنسیت به آنان داده می ‌شود.

با این حال مشکلات افراد دوجنسی تنها به محدودیت‌های اجتماعی آنان خلاصه نمی‌شود. اگرچه سازمان بهزیستی از سال ۸۱ طرحی را برای حمایت اجتماعی و قانونی از این افراد به اجرا در آورده و دنبال می‌کند، با این وجود در سال‌های اخیر فراهم نمودن مکانی مناسب برای بازداشت دوجنسی ‌ها به یکی از موضوعات بحث‌انگیز از منظر حقوقی تبدیل شده است.

طبق بررسی های انجام شده، از سال ۸۱ در بند ۲۴۰ زندان اوین مکانی برای نگهداری این افراد در نظر گرفته شده است. نگهداری بازداشت شدگان دوجنسی در این بند که به صورت سلول های انفرادی می باشد، از این جهت قابل توجه است که این افراد به علت وضعیت جنسی شان، به بندهای عمومی مردان و زنان انتقال پیدا نمی کنند و تا زمان روشن شدن وضعیت پرونده و زمان تشکیل دادگاه می بایست در سلول انفرادی بمانند.

تعدادی از زندانیانی که مدتی را در بند ۲۴۰ زندان اوین به سر برده‌اند، نگهداری دوجنسی‌ها را درسلول‌های انفرادی این بند تأیید می‌کنند. یکی از این زندانیان می‌گوید: “افراد دوجنسی را در طبقه دوم بند نگهداری می‌کنند، و معمولا صدای صحبت کردن و گریه کردنشان به گوش سایر زندانیان می‌رسد.”
به گفته‌ی یکی از وکلای پیگیر در این زمینه، در سال‌های گذشته اغلب بازداشت شدگان، پس از مدتی از سوی مقامات زندان به پزشکی قانونی فرستاده شده و در آنجا تحت عمل جراحی قرار می‌گرفتند.
این سوال مطرح است که آیا این مسئله در کشور ما مورد پذیرش واقع شده است یا خیر؟
برای فهم بهتر آن ضروری است هر کدام ما خودمان را تصور کنیم که با شخصی که تغییر جنسیت داده ارتباطی داریم.برای مثال اورا عمه یا دایی خود تصور کنیم .آیا می توانیم با این مسئله کنار بیاییم؟
پاسخ روشن است(به هیچ وجه) پس اولین کاری که باید انجام دهیم این است که برای این مسئله فرهنگ سازی کنیم و بستر مناسب را فراهم کنیم .ابتدا باید بپذیریم که این یک مشکل و بیماری است و بعد با فرد دارای این مشکل همانند بیمار رفتار کنیم تا او نیز به بهبودی دست یابد.

تسهیلات دولتی برای تغییر جنسیت

سازمان بهزیستی کشور وام و کمک بلاعوض در اختیار بیمارانی قرار می‌دهد که خواستار عمل جراحی تغییر جنسیت هستند.به گزارش «عصر ایران» به نقل از یک مقام سازمان بهزیستی مبلغ یک میلیون تومان به صورت پرداخت بلاعوض و مبلغ چهار میلیون تومان به صورت وام برای متقاضیان عمل جراحی تغییر جنسیت اختصاص یافته است.
برای دریافت وام افراد متقاضی باید با حضور در سازمان بهزیستی ثبت‌نام کنند و در نوبت عمل جراحی قرار بگیرند.در حال حاضر هزینه عمل جراحی تغییر جنسیت در کشور در حدود پنج میلیون تومان است.

ایران رتبه دوم تغییر جنسیت

ایران از معدود کشورهای جهان است که در آن تغییر جنسیت به سهولت و با موانع قانونی و حقوقی کم انجام می‌شود.
براساس آمار موجود پس از تایلند، ایران دارای بالاترین تعداد عمل جراحی تغییر جنسیت در جهان است.
براساس آمار ثبت شده در سازمان بهزیستی کشور، در سال گذشته ۱۴۷ مورد عمل تغییر جنسیت در کشور صورت گرفت.
همچنین حدود ۳۰۰ نفر در سال جاری برای تغییر جنسیت نزد سازمان بهزیستی ثبت‌نام کرده‌اند.

تغییر جنسیت از دیدگاه دینی و حقوقی

در قوانین جاری کشور به موضوع تغییر جنسیت پرداخته نشده است و تنها امام خمینی در سال ۱۳۶۳ با صدور فتوایی عمل تغییر جنسیت را مجاز اعلام کرد.

این فتوا پس از آن صادر شد که مریم ملک‌آرا، یکی از اولین ایرانیانی که تغییر جنسیت داده است، پس از مواجه شدن با موانع قانونی برای تغییر جنسیت طی نامه‌نگاری با امام نظر ایشان را در مورد تغییر جنسیت جویا شد.
ملک‌آرا که پیش از عمل جراحی فریدون نام داشت، برای کسب نظر امام موفق به گرفتن قرار ملاقات شد و در آن جلسه که سه پزشک متخصص نیز حضور داشتند با پوشیدن لباس مردانه حاضر شد.
در نتیجه این ملاقات، امام نامه‌ای خطاب به دادستان کل کشور و رییس سازمان نظام پزشکی نوشت و در آن اجازه تغییر جنسیت ملک‌آرا را صادر کرد.پس از صدور فتوای امام، قوه‌قضائیه امکان حقوقی تغییر جنسیت در کشور را فراهم کرد.در حال حاضر متقاضیان تغییر جنسیت، پس از ثبت درخواست خود در سازمان بهزیستی، به دادگاه فرستاده شده و توسط پزشکی قانونی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در صورتی که نیاز آنها به تغییر جنسیت از سوی پزشکی قانونی تایید شود، دادگاه بلافاصله اقدام به صدور دستورات لازم برای انجام عمل جراحی و صدور مدارک شناسایی جدید با ذکر جنسیت جدید می‌نماید.روند اداری تغییر جنسیت گاهی می‌تواند به کمتر از ده روز بینجامد. این در حالی است که در برخی از کشورهای غربی به خاطر موانع اداری، تغییر جنسیت ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها به تعویق بیفتد.

چرا تغییر جنسیت؟

برخی از متخصصین محدودیت‌های قانونی و اجتماعی را دلیل اصلی آمار بالای تغییر جنسیت در ایران می‌دانند.

دکتر میرجلالی یکی از ده جراح مطرح تغییر جنسیت در کشور در این‌باره می‌گوید: «البته افرادی که تغییر جنسیت داده اند، مانند همجنسگرایان نیستند ولی در اروپا آنها آزاد هستند که هر طور که می خواهند لباس بپوشند و آرایش کنند بنابراین فشار اجتماعی برای تغییر جنسیت دادن آنها وجود ندارد، ولی در کشورهای اسلامی مانند ایران فشار روانی، به این که آنها به فکر عمل جراحی بیفتند کمک می کند.»

حسین اسدبیگی، روانشناس بالینی بیماران متقاضی تغییر جنسیت را به دو گروه بیماران دارای «اختلال دو جنسیتی» و بیماران دارای «اختلال هویت جنسیتی» تقسیم می‌کند.

اسدبیگی در توضیح بیماران دارای «اختلال دوجنسیتی» می‌گوید: «افراد مبتلاء به اختلال دو جنسیتی به ظاهر امکان تشخیص جنیستشان وجود ندارد و خصوصیت جنس مرد و زن را توأمان دارند ولی در اصل یا XX و یا XY هستند.»این افراد با عمل جراحی دارای جنسیت مرد یا زن می‌شوند.

بیماران دارای «اختلال هویت جنسیتی» آن دسته از بیماران هستند که «با وجود این که به ظاهر مربوط به یک جنس زن یا مرد هستند، از نظر روانی و عاطفی احساس می‌کنند به جنس مخالف تعلق دارند.»

شایان ذکر است که برخی از مدافعین حقوق افراد تغییر جنسیت یافته به استفاده از عنوان «بیمار» معترض هستند و معتقدند تطبیق نداشتن فیزیک جنسیت با احساساتی جنسیتی «بیماری» نیست.

*** ((پایان))***
یافتن تمامی ارسال های این کاربر نقل قول این ارسال در یک پاسخ